Trong nền văn hóa Việt Nam, lăng mộ đá không đơn thuần chỉ là nơi an nghỉ cuối cùng của người quá cố mà còn mang một ý nghĩa tâm linh sâu sắc. Vì thế, việc xây lăng mộ đá phải tuân thủ nghiêm ngặt theo các nghi lễ truyền thống và tín ngưỡng đã được hun đúc qua nhiều thế hệ.
Nội dung
Lựa chọn địa điểm xây lăng mộ đá đúng phong thủy
Theo quan niệm của người Việt xưa, việc lựa chọn địa điểm xây lăng mộ đá phải đảm bảo tuân thủ các nguyên tắc phong thủy. Điều này nhằm tạo ra một không gian hài hòa, tốt đẹp và may mắn cho cả người đã khuất lẫn thế hệ con cháu mai sau. Địa điểm lăng mộ lý tưởng là nơi có địa thế tự nhiên đẹp, quanh co núi non, gần nguồn nước trong lành, cây cối xanh tươi.
Tính toán thời gian khởi công xây lăng mộ đá
Việc chọn thời điểm khởi công xây dựng lăng mộ đá cũng là một việc làm rất quan trọng. Theo truyền thống, người ta phải tính toán ngày giờ tốt đẹp nhất dựa trên ngày sinh của người quá cố và sự khớp ứng với các yếu tố âm dương ngũ hành. Trước khi khởi công xây lăng mộ đá, người ta phải tổ chức lễ khởi công để cầu khấn, báo với tổ tiên và thần linh.
Nghi lễ tổ chức lễ đặt đá
Trong quá trình thi công xây lăng mộ đá, khi đặt viên đá đầu tiên trên nền móng, người ta phải tổ chức lễ “đặt đá”. Lễ đặt đá là lúc lăng mộ đá chính thức bắt đầu được xây dựng và cũng là lúc báo hiệu linh hồn người quá cố sẽ an nghỉ tại đây. Sau đó, khi xây dựng lăng mộ đá đến đâu, người ta sẽ làm lễ “thượng mồ” để báo cho tổ tiên biết là lăng mộ đã được hoàn thành.
Nghi lễ trang trí lăng mộ đá sau khi hoàn thành
Khi công trình lăng mộ đá hoàn tất, gia chủ phải tổ chức các nghi lễ sau: lễ “động khất” với mục đích mời linh hồn người quá cố về an nghỉ tại lăng mộ. Sau đó là lễ “xuất cầu” để kính mời các vị thần linh khác đến tham dự hội lăng. Tiếp theo là lễ rước kiệu, kính mời linh hồn từ nhà lên lăng mộ. Cuối cùng là lễ “hậu tảo” để gửi vong linh người quá cố về cõi âm.
Tuân thủ nghi lễ khi sửa chữa hoặc dịch chuyển lăng mộ
Trong trường hợp phải sửa chữa hoặc di dời lăng mộ đá vì lý do nào đó, gia chủ cũng cần phải làm các nghi lễ cầu khấn, xin phép với tổ tiên. Nghi lễ này còn gọi là “cầu cống” nhằm báo cho tổ tiên biết là sẽ di dời hoặc sửa sang lăng mộ. Sau khi làm lễ “cầu cống” thì người ta mới được phép thi công. Khi công việc hoàn tất, người ta lại tiếp tục làm lễ để thông báo cho tổ tiên đã an vị lăng mộ ở vị trí mới hoặc đã sửa chữa xong.
Có thể thấy, việc xây dựng lăng mộ đá là cả một quá trình gắn liền với nhiều nghi lễ tín ngưỡng nhằm tỏ lòng tôn kính và đảm bảo cho linh hồn người đã khuất được an nghỉ tại nơi đó. Tất cả các khâu từ chọn địa điểm, khởi công, thi công cho đến hoàn thành đều phải tuân thủ nghiêm ngặt theo những nghi thức truyền thống. Đây không chỉ là một công trình kiến trúc mà còn là một nơi gửi gắm tâm linh, mang đậm bản sắc văn hóa dân tộc Việt Nam.
